Za odpowiednie wdrażanie przepisów z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym w zakresie odbierania odpadów od mieszkańców, odpowiadają władze samorządowe (wójt, burmistrz lub prezydent miasta). W Warszawie za aktualny stan gospodarki odpadami odpowiada zatem Prezydent Miasta St. Warszawy.

W 2020 r. poziom recyklingu odpadów komunalnych w gminie Warszawa musi wynieść 50%, przy czym Warszawa osiągnęła w 2017 r. poziom recyklingu w wysokości tylko 20,4%.  Funkcjonujący tu od wielu lat system odbioru odpadów w podziale na frakcje: suche i mokre oraz szkło nie jest uznawany za selektywne zbieranie odpadów również przez Komisję Europejską (KE). W raporcie KE Warszawa została wskazana jako jedna ze stolic europejskich z najgorszymi wynikami w tej dziedzinie.

Od 1 lipca 2017 r. obowiązują jednolite standardy selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Warszawa nie dostosowała się do tych zasad, w ostatniej chwili przedłużając funkcjonowanie niesprawnego systemu, który działa do dzisiaj – powiedział minister Kowalczyk. - Jeszcze kilka miesięcy temu docierały zapewnienia, że nowe standardy zostaną w końcu wprowadzone od 1 stycznia 2019 r. Dotychczas jednak brak jest ze strony urzędu miasta kampanii informacyjnej dla mieszkańców Warszawy, czy i jak system segregacji odpadów zmieni się od 1 stycznia 2019 r. – dodał minister środowiska.

Wciąż brak informacji o zasadach odbioru odpadów od mieszkańców od 1 stycznia 2019 r., w tym o organizacji przetargu. Mieszkańcy mogą mieć zatem uzasadnione obawy, że powtórzy się sytuacja z Mokotowa, gdzie w sierpniu odpady nie były odbierane nawet przez dwa tygodnie i stwarzały zagrożenie sanitarne.

Gdyby system selektywnego zbierania odpadów komunalnych na 5 frakcji został wdrożony, problem z zagospodarowaniem dużej ilości zmieszanych odpadów komunalnych wystąpiłby na mniejszą skalę – podkreślił szef resortu. Jak dodał, odpady selektywnie zebrane mogłyby jechać od razu do recyklerów, a do zagospodarowania w instalacjach regionalnych byłaby tylko pozostałość - tzw. odpady resztkowe.

Obecny system segregacji odpadów w Warszawie w podziale na suche i mokre wymaga, aby oba rodzaje mieszanin, czyli zmieszane tzw. odpady suche i mokre, były przekazane do instalacji regionalnych. Aktualnie w Warszawie jest tylko jedna firma, która posiada ważne zezwolenie na przetwarzanie takich odpadów, a pięć innych jeszcze takich zezwoleń nie uzyskało, mimo że wnioski do marszałka zostały złożone w roku 2014/2015. Wynika to z opieszałości i zaniedbań marszałka województwa mazowieckiego, odpowiadającego za zaplanowanie systemu gospodarki odpadami w województwie i przygotowanie wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, w którym określa m.in. instalacje niezbędne do zagospodarowania tych odpadów. Postępowania w mazowieckim urzędzie marszałkowskim trwały 2-3 lata, a i tak nie zostały zakończone z powodu postępowań odwoławczych. Jest to jedyna taka sytuacja w kraju, żeby wyznaczone instalacje regionalne nie posiadały ważnych zezwoleń. W pozostałych województwach marszałkowie wydali takim instalacjom wymagane zezwolenia.

Można przypuszczać, że konieczność zorganizowania nowego systemu w całej Warszawie zostanie powierzona Miejskiemu Przedsiębiorstwu Oczyszczania (MPO) w ramach tzw. postępowania in-house, czyli przekazania tego obowiązku spółce komunalnej. Jednak po sytuacji, jaka miała miejsce na Mokotowie w ubiegłe wakacje (odpady zalegały ponad 2 tygodnie w 30oC stwarzając zagrożenie sanitarne), można mieć obawy, czy MPO jest odpowiednio przygotowane do tego zadania.

Ponadto woj. mazowieckie, jako jedyne, nie posiada prawidłowo uchwalonego planu gospodarki odpadami.

Po uzgodnieniu z Ministrem Środowiska wojewódzkiego planu gospodarki odpadami w 2016 r. marszałek dokonał zmian w dokumencie i taki zmieniony plan przekazał na Sejmik. Zatem Sejmik województwa przyjął dokument, który nie został uzgodniony z Ministrem Środowiska – podkreślił wiceminister Sławomir Mazurek. Jak dodał, zmiany wprowadzone przez marszałka nie zostałyby zaakceptowane przez Ministra Środowiska, ponieważ dotyczyły instalacji MPO w Radiowie. W konsekwencji ten nieprawidłowo uchwalony plan został uchylony przez sąd administracyjny w obu instancjach (wojewódzki i naczelny).

Mazowsze od dwóch lat nie posiada prawidłowo uchwalonego planu gospodarki odpadami i jako jedyne województwo w kraju nie może korzystać z funduszy europejskich na gospodarkę odpadami – dodał wiceminister.

Nowy projekt planu gospodarki odpadami dla woj. mazowieckiego przekazano do Ministerstwa Środowiska do zaopiniowania dopiero w czerwcu 2018 r. Minister Środowiska już dwukrotnie przedstawiał uwagi do tego projektu, których marszałek nie uwzględnia w kolejnych wersjach projektu. Podstawowym zastrzeżeniem zgłaszanym marszałkowi było przewymiarowanie mocy przerobowych instalacji w porównaniu do prognozowanych wielkości strumienia odpadów. Kolejnym poważnym zastrzeżeniem były plany budowy nowych składowisk odpadów, w sytuacji gdy składowanie odpadów komunalnych, decyzją Unii Europejskiej, należy ograniczyć do 10% masy wytwarzanych odpadów w roku 2030.

Takie planowanie jest niezgodne z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami oraz z dyrektywami UE. Komisja Europejska musi zatwierdzić każdy taki plan gospodarki odpadami, aby region mógł korzystać ze wsparcia funduszy europejskich na gospodarkę odpadami. Komisja wyraźnie sprzeciwia się budowie nowych składowisk oraz przewymiarowaniu mocy przerobowych instalacji do przetwarzania odpadów. Pozostałe 15 województw dostosowało się do tych wymogów – powiedział wiceszef resortu.

W kolejnej, trzeciej już wersji planu, marszałek podtrzymuje zapisy o nowych nadmiarowych instalacjach, które dopiero rozpoczęły długotrwałą procedurę ubiegania się o zezwolenia, a jednocześnie obniża moce przerobowe dla tych instalacji, które posiadają ważne pozwolenia.