MRiRW w sprawie certyfikacji pochłaniania dwutlenku węgla

29-11-2025

W odpowiedzi na wniosek Zarządu KRIR >>>, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pismem z dnia 23 listopada 2025 r., przedstawiło następujące wyjaśnienia w sprawie wykupu przez przedsiębiorstwa certyfikatów węglowych od rolników przekazując informacje dotyczące certyfikacji pochłaniania dwutlenku węgla w ramach systemu certyfikacji wprowadzanego przez rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/3012 w sprawie ustanowienia unijnych ram certyfikacji trwałego pochłaniania dwutlenku węgla, technik węglochłonnych i składowania dwutlenku węgla w produktach (tzw. rozporządzenie CRCF), które weszło w życie 26 grudnia 2024 r.

        1.        Informacje ogólne o rozporządzeniu CRCF

Rozporządzenie wprowadza unijny standard certyfikacji działań usuwających dwutlenek węgla z atmosfery oraz redukujących emisje dwutlenku węgla i podtlenku azotu z gleb. Organizacje ds. certyfikacji, które obecnie prowadzą certyfikację oraz wydają jednostki sekwestracji i unikniętej emisji (kredyty węglowe), i które wyrażą chęć wydawania certyfikatów zgodnie zasadami wynikającymi z rozporządzenia CRCF będą mogły ubiegać się o tzw. zatwierdzenie przez Komisję Europejską jako prowadzące certyfikację zgodnie z wspomnianymi wymogami CRCF. Istnienie nadzoru KE i konieczność prowadzenia działalności zgodnie z odgórnie ustalonymi standardami ma zwiększyć wiarygodność wygenerowanych w ten sposób kredytów węglowych.

Ministerstwem wiodącym dla rozporządzenia jest Ministerstwo Klimatu i Środowiska a samo rozporządzenie dotyczy trzech obszarów pochłaniania i redukcji emisji:

• trwałego pochłaniania dwutlenku węgla (np. bezpośredni wychwyt CO₂ z atmosfery i składowanie geologiczne),
• składowania dwutlenku węgla w produktach (np. materiałach budowlanych),
• technik węglochłonnych (w rolnictwie i leśnictwie).

Rozporządzenie definiuje techniki węglochłonne jako „wszelkie praktyki lub procesy prowadzone w okresie trwania działania wynoszącym co najmniej pięć lat, związane z zarządzaniem środowiskiem lądowym lub przybrzeżnym i skutkujące wychwytywaniem i tymczasowym składowaniem atmosferycznego lub biogenicznego dwutlenku węgla przez biogeniczne rezerwuary węgla lub redukcją emisji z gleby”. W tym właśnie obszarze znajdują się praktyki związane z rolnictwem i leśnictwem. W obecnym kształcie rozporządzenie nie obejmuje redukcji emisji metanu z produkcji zwierzęcej, jednak zgodnie z art. 18 rozporządzenia CRCF Komisja Europejska do 31 lipca 2026 r. dokona oceny możliwości włączenia tych emisji w zakres rozporządzenia oraz złoży ewentualny wniosek ustawodawczy w tej sprawie.

Szereg istotnych z punktu widzenia rolnika kwestii, m.in. mechanizmów odpowiedzialności, długości okresu zobowiązania i okresu monitoringu czy też ustalenia standardowych lub specyficznych poziomów bazowych będzie doprecyzowanych w metodykach certyfikacji, które zostaną opublikowane w postaci aktów delegowanych (prace nad nimi są w toku).

2. Obecne zasady funkcjonowania certyfikacji rolnictwa węglowego

Przed wejściem w życie rozporządzenia CRCF na rynku funkcjonowały i cały czas funkcjonują podmioty, które oferują certyfikację działań z zakresu rolnictwa węglowego oraz wydają certyfikowane jednostki pochłaniania dwutlenku węgla (tzw. kredyty węglowe). Podmioty te opracowują własne zasady i metodykę oceny poszczególnych praktyk rolnictwa węglowego. Rozporządzenie CRCF nie wymaga, aby poddały się zatwierdzeniu przez KE. Po uruchomieniu systemu CRCF podmioty te będą mogły kontynuować działalność na starych zasadach (poza systemem CRCF).

Jak każde przedsiębiorstwo również te podmioty prowadząc swoją działalność mają obowiązek przestrzegać przepisów prawa powszechnie obowiązującego, w tym z zakresu zawierania umów. W przypadku podejrzenia nieprawidłowości w umowach zawartych z podmiotami świadczącymi usługi z zakresu certyfikacji rolnictwa węglowego można zwrócić się do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

UOKiK prowadzi postępowania administracyjne w sprawach dotyczących m.in. naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, w tym np. w przypadkach nieudzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji czy stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych np. wprowadzania w błąd lub zatajenia lub nieprzekazania w sposób jasny, jednoznaczny lub we właściwym czasie istotnych informacji dotyczących produktu.

W przypadku natomiast gdy podmiot świadczący usługi z zakresu certyfikacji rolnictwa węglowego nie wywiązuje się z umowy, podobnie jak w przypadku każdego innego kontrahenta można podjąć próbę porozumienia się z nim, a jeśli to nie przynosi efektów w ostateczności można skierować sprawę do sądu lub skorzystać z pomocy rzecznika konsumentów.

Aktualnieżaden podmiot w Unii Europejskiej nie prowadzi certyfikacji w ramach rozporządzenia CRCF,  ponieważ system nie został jeszcze w pełni wdrożony. Do pełnego wdrożenia niezbędne jest przyjęcie aktów delegowanych określających metodyki certyfikacji dla poszczególnych obszarów. Obecnie trwają prace nad metodykami m.in. dotyczącymi działań w sektorze rolnictwa, np. praktyk rolniczych i rolno-leśnych na glebach mineralnych, ponownego nawadniania terenów osuszonych czy też działań zalesieniowych. 

3.    Wydawanie oraz wykorzystanie kredytów węglowych wygenerowanych w ramach rozporządzenia CRCF

W zakresie wydawania kredytów węglowych MRiRW informuje, że kwestia ta jest regulowana w art. 9 rozporządzenia CRCF. Zgodnie z tym przepisem jednostki pochłaniania/redukcji emisji (kredyty węglowe) będą wydawane przez rejestr prowadzony przez organizację ds. certyfikacji, czyli podmiot certyfikujący. Wydanie certyfikatu będzie poprzedzone audytem w gospodarstwie przeprowadzanym przez jednostki certyfikujące wskazane przez organizację ds. certyfikacji. Komisja Europejska zobowiązana jest do uruchomienia w 2028 roku centralnego, unijnego rejestru, który przejmie wydawanie kredytów węglowych.

Odnosząc się do Pana pytania w zakresie wykorzystania kredytów węglowych do zmniejszania emisji z gospodarstwa oraz do obrotu wygenerowanymi certyfikatami należy zaznaczyć, że rozporządzenie CRCF nie odnosi się do tych zagadnień i nie tworzy, ani nie reguluje rynku obrotu tymi certyfikatami. Kredyty węglowe wydawane obecnie jak i w przyszłości w ramach systemu CRCF mogą/będą mogły zostać sprzedane na rynku na zasadach komercyjnych zainteresowanym podmiotom, np. przedsiębiorstwom, które mogą chcieć je wykorzystać np. w celach wizerunkowych.