Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o OZE

09-04-2014

Proponowane rozwiązania mają przede wszystkim wzmocnić zrównoważony rozwój energetyki odnawialnej. Wsparcie dla zielonej energii będzie optymalne kosztowo, dlatego nie powinno prowadzić do wzrostu cen dla konsumentów. Cena energii elektrycznej ma być ważnym czynnikiem konkurencyjności polskiej gospodarki.

Polska nie ma ustawy, która dotyczyłaby szeroko pojętej problematyki energetyki odnawialnej, natomiast skala wyzwań wiążących się z rozwojem odnawialnych źródeł energii wskazuje na potrzebę jej uchwalenia. Ustawy promujące energetykę odnawialną funkcjonują m.in. w Austrii, Danii, Finlandii, Niemczech, Szwecji. Dlatego jak najszybsze przyjęcie takiej regulacji oznacza dostosowanie naszych rozwiązań legislacyjnych do standardów prawnych obowiązujących na rynku energii odnawialnej w rozwiniętych krajach europejskich.

Proponowana regulacja pozwoli uzyskać co najmniej 15 proc. udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w 2020 r., zgodnie z priorytetem wyznaczonym w „Polityce energetycznej Polski do 2030 r.” Ważnym efektem przyjęcia tej ustawy będzie wdrożenie zoptymalizowanych mechanizmów wsparcia dla producentów energii elektrycznej z OZE lub biogazu rolniczego, ze szczególnym uwzględnieniem  generacji rozproszonej opartej o lokalne zasoby OZE. Bez wprowadzenia proponowanej optymalizacji kosztowej, system wsparcia OZE może kosztować między 4,6 – 6,2 mld zł w 2015 r. oraz 7,5 – 11,5 mld zł w 2020 r.

Celem projektu ustawy jest zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i ochrony środowiska, między innymi w wyniku efektywnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Chodzi też o racjonalne wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, z uwzględnieniem długofalowej polityki rozwoju gospodarczego Polski. Istotne jest również kształtowanie mechanizmów i instrumentów wspierających wytwarzanie energii elektrycznej, ciepła lub chłodu, bądź biogazu rolniczego w instalacjach odnawialnych źródeł energii. Projekt powinien przyczynić się także do wypracowania optymalnego i zrównoważonego zaopatrzenia odbiorców końcowych w energię elektryczną, ciepło lub chłód, bądź biogaz rolniczy z instalacji odnawialnych źródeł energii. Przewidziano też powstanie nowych miejsc pracy w wyniku zwiększenia liczby nowych instalacji OZE, a także wykorzystanie na cele energetyczne produktów ubocznych lub pozostałości z rolnictwa i przemysłu wykorzystującego surowce rolnicze.

Dynamiczny rozwój technologii wykorzystujących odnawialne źródła energii spowodował, że obejmowanie wszystkich technologii wytwarzania energii jednakowym poziomem wsparcia straciło swoje uzasadnienie. Istniejący system świadectw pochodzenia stymuluje rozwój jedynie niektórych źródeł, co w konsekwencji powoduje nieoptymalne wykorzystanie lokalnie dostępnych zasobów, blokuje moc przyłączeniową dla pozostałych technologii oraz ogranicza rozwój gospodarczy kraju i możliwości tworzenia nowych miejsc pracy. Ponadto, w systemie świadectw pochodzenia, dochodzi do sytuacji, w której technologie wykazujące się najniższym kosztem wytwarzania energii otrzymują nieuzasadnione „nadwsparcie”, które zakłóca rozwój rynku OZE oraz może doprowadzić do destabilizacji Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.

Zasadniczo w ramach działań porządkujących system wsparcia OZE przewidziano:

• utrzymanie obecnego systemu wsparcia dla istniejących instalacji OZE (poszanowanie praw nabytych), ale wytwórcy energii elektrycznej będą mieli wybór między zachowaniem obecnych zasad wsparcia, a zadeklarowaniem przystąpienia do nowego systemu aukcyjnego;
• wprowadzenie nowych opcji dla istniejących instalacji OZE w celu optymalizacji rachunku ekonomicznego;
• wdrożenie nowoczesnego systemu aukcji dla nowych i zmodernizowanych  instalacji OZE;
• promocja prosumenckiego wytwarzania energii z OZE w mikro- i małych instalacjach (prosument to jednocześnie producent i konsument energii elektrycznej); energetyka prosumencka polega na zużywaniu na potrzeby własne energii elektrycznej wytwarzanej z OZE i sprzedawaniu jej nadwyżek do sieci elektroenergetycznej; w ramach tego systemu przewidziano m.in. obowiązek zakupu nadwyżek energii elektrycznej, która została wytworzona w mikroinstalacji przez kolejnych 15 lat, po cenie 80 proc. średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, ogłoszonej przez prezesa URE.

Wychodząc naprzeciw rekomendacjom Komisji Europejskiej, zaproponowano nowy system wsparcia dla producentów energii z OZE – system aukcyjny. Ma on funkcjonować od 1 stycznia 2015 r. Obecnie odbiorca przemysłowy, przedsiębiorstwo energetyczne, odbiorca końcowy, dom maklerski mają obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectw pochodzenia. To mechanizm „zielonych certyfikatów”. Ma go zastąpić system aukcyjny. Jego celem jest osiągnięcie nałożonych na Polskę zobowiązań dotyczących wytworzenia określonej ilości energii ze źródeł odnawialnych w sposób najbardziej efektywny kosztowo. System aukcyjny zapewni pełną konkurencję wszystkich technologii OZE, co w konsekwencji doprowadzi do rozwoju nowych, najbardziej efektywnych kosztowo instalacji oraz uniemożliwi występowanie „nadwsparcia”, jakie miało miejsce w ramach funkcjonującego mechanizmu tzw. zielonych certyfikatów.

Do najważniejszych elementów systemu aukcyjnego zaliczyć należy m.in.:

• ograniczenie poziomu wsparcia do kosztów faktycznie ponoszonych przez inwestorów (wytwórców energii elektrycznej z OZE) oraz pełną przejrzystość i konkurencyjność procesu aukcyjnego,
• fazę prekwalifikacji projektów, a także system kaucji i kar służący zapobieganiu zagrożenia niezrealizowania inwestycji,
• organizowanie odrębnych aukcji na wytwarzanie energii elektrycznej z OZE produkowanej w obiektach: 1) o mocy zainstalowanej do 1 MW (minimum ¼ energii elektrycznej powinna zostać wytworzona w instalacjach OZE o mocy zainstalowanej do 1 MW, co zapewni wykorzystanie lokalnie dostępnych zasobów); 2) o mocy zainstalowanej powyżej 1 MW.

Zgodnie z projektem, aukcje będą, przynajmniej raz w roku, ogłaszane, organizowane i przeprowadzane przez prezesa URE. Ogłoszenie o aukcji będzie - na co najmniej 30 dni przed jej rozpoczęciem, zamieszczane w BIP-ie URE. Wygrywać będą uczestnicy, którzy zaoferują najniższą cenę sprzedaży energii elektrycznej z OZE.

Szczegółowe informacje dotyczące aukcji będą określone w rozporządzeniu przez ministra gospodarki do 30 listopada każdego roku. Zostanie w nim wskazana ilość i wartość energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach OZE o mocy zainstalowanej do 1 MW, jaka powinna zostać sprzedana w drodze aukcji w następnym roku. Przewidziano również możliwość waloryzacji ceny ustalonej w wyniku aukcji, zgodnie z rocznym wskaźnikiem inflacji konsumenckiej.

Minister gospodarki na co najmniej 60 dni przed przeprowadzeniem pierwszej w danym roku aukcji, ma informować w rozporządzeniu o maksymalnej cenie (w złotych) za 1 MWh, za jaką może zostać w danym roku sprzedana przez wytwórców, w drodze aukcji,  energia elektryczna z odnawialnych źródeł (cena referencyjna).

System aukcyjny będzie obejmował oferty wytwarzania energii elektrycznej w nowych i zmodernizowanych instalacjach odnawialnego źródła energii. W przypadku istniejących instalacji maksymalny, zagwarantowany okres systemu wsparcia wyniesie 15 lat i będzie liczony od momentu wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej, za którą przysługiwało świadectwo pochodzenia. Dla nowych inwestorów OZE przewidziano nowy, innowacyjny sposób wyliczania stałej ceny gwarantowanej obowiązującej przez 15 lat.

Według projektu, wszystkie podmioty, które będą chciały uczestniczyć w systemie aukcyjnym powinny przyjąć, że w ciągu 15 lat, łączne wsparcie dla nich nie przekroczy iloczynu ceny referencyjnej obowiązującej w dniu, w którym dana instalacja wygrała aukcję oraz ilości energii elektrycznej wytworzonej w tym okresie. W praktyce oznacza to ograniczenie łącznej wartości wsparcia, które może otrzymać producent energii z OZE.

Przewidziano utworzenie Operatora Rozliczeń Energii Odnawialnej SA (OREO SA). Będzie to podmiot m.in. rozliczający ujemne saldo między wartością sprzedaży energii elektrycznej i wartością zakupu energii elektrycznej wytworzonej na podstawie systemu aukcyjnego. Jego wyznaczenie wynika bezpośrednio z obowiązków sprzedawcy zobowiązanego do zakupu energii elektrycznej po stałych cenach określonych na podstawie przeprowadzonej aukcji. Ceny będą zróżnicowane w zależności od konkretnego rozstrzygnięcia w aukcji. OREO SA, zgodnie z projektem, ma też gromadzić i zarządzać środkami z opłaty OZE. Przez 2015 rok stawka opłaty OZE netto wynosić będzie 2,27 zł za 1 MWh.

Elementem optymalizacji kosztowej ma być także ograniczenie pomocy dla instalacji tzw. spalania wielopaliwowego oraz likwidacja pomocy dużej energetyki wodnej. W projekcie założono likwidację mechanizmów wsparcia dla elektrowni wodnych o mocy zainstalowanej powyżej 5 MW, które wytworzyły po raz pierwszy energię elektryczną przed wejściem ustawy w życie.

W celu uproszczenia i ograniczenia dotychczasowych procedur koncesyjnych wyłącznie do wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacjach przemysłowych, zaproponowano, aby działalność gospodarcza – w zakresie wytwarzania energii elektrycznej, ciepła lub chłodu z odnawialnych źródeł energii – w małej instalacji wymagała jedynie wpisu do rejestru wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji. Wpis ten określono w projekcie jako „rejestr wytwórców energii w małej instalacji”. Rejestr prowadzić będzie prezes URE.

Ustawa ma obowiązywać po 30 dniach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Jednak przepisy wprowadzające nowy system wsparcia OZE mają obowiązywać od pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie dwunastu miesięcy od daty wydania pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej zatwierdzającej system wsparcia, jako zgodny z przepisami o pomocy publicznej. Ten zapis jest korzystny dla inwestorów, bo daje im znacznie więcej czasu na dostosowanie swoich inwestycji do nowych wytycznych.

Źródło: premier.gov.pl