Program „Czyste Powietrze” – lepsze standardy w trosce o osoby korzystające z programu

fot. MKiŚ

Zmiany, które wprowadzamy to gwarancja wyboru urządzeń o potwierdzonej jakości, czyli takich, które spełniają deklarowane w karcie produktu i etykiecie energetycznej parametry oraz rzeczywiście przełożą się na poprawę jakości powietrza i tańsze ogrzewanie polskich domów. W wydarzeniu, które odbyło się 15 maja 2024 r. w siedzibie resortu klimatu i środowiska, udział wzięli Krzysztof Bolesta, wiceminister, a także Dorota Zawadzka-Stępniak, prezes zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Robert Gajda, zastępca prezesa zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

• Od 14 czerwca 2024 r. pompy ciepła montowane w ramach programu „Czyste Powietrze” będą kosztem kwalifikowanym tylko wtedy, gdy ich parametry techniczne będą potwierdzone wpisem na listę zielonych urządzeń i materiałów (ZUM).
• Na listę ZUM docelowo wejdą tylko te urządzenia, dla których dostarczone badania z akredytowanego laboratorium zlokalizowanego w kraju UE lub EFTA potwierdzą ich parametry techniczne.
• Firmy, które nie posiadają jeszcze akredytowanych badań dla pomp ciepła, mogą od 14 czerwca 2024 r. zgłaszać wniosek o wpis na listę na podstawie europejskiego znaku jakości EHPA Q, HP Keymark lub Eurovent. To umożliwi im czasową obecność na liście – do 31 grudnia 2024 r..
• Trwa proces weryfikacji zgodności raportów z badań z dokumentacją techniczną urządzeń przed wpisem na listę ZUM. Odpowiedzialny za prowadzenie listy ZUM Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) wcześniej tego nie robił.
• Równolegle do wprowadzanych zmian odbywać będą się kontrole zgodności pomp ciepła. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejmie działania w zakresie prowadzenia kontroli zgodności parametrów oferowanych na rynku pomp ciepła z deklaracjami producentów.
• W trosce o beneficjentów w programie przewidziano także środki finansowe na audyt energetyczny – osoby korzystające z programu „Czyste Powietrze” decydując się na wymianę starego kopciucha na nowe źródło ciepła, np. pompę ciepła, mogą otrzymać dotację na audyt energetyczny do 1,2 tys. zł.
• Od 22 kwietnia 2024 r. obowiązują nowe zasady w „Czystym Powietrzu”, obejmujące m.in. wymogi dotyczące pomp ciepła, na które beneficjenci programu mogą uzyskać dofinansowanie. Zmiany te mają na celu wyeliminowanie dotychczas zidentyfikowanych nadużyć.  

Pompy ciepła tylko z listy ZUM

Zgodnie z wprowadzonymi zmianami, pompy ciepła kupione od 14 czerwca 2024 r. będą kosztem  kwalifikowanym tylko wtedy, gdy ich parametry techniczne będą potwierdzone wpisem na listę zielonych urządzeń i materiałów (ZUM).

Naszym nadrzędnym celem jest ochrona ludzi korzystających z dotacji, dlatego zmieniamy program. Pamiętajmy, że efektem programu ma być lepsza jakość powietrza i tym samym lepsza jakość życia Polek i Polaków. Aby ten cel zrealizować, musimy zadbać o możliwie wysokie standardy jakości dotowanych urządzeń – i nie będzie to dotyczyło tylko pomp ciepła. Przez lata pozwalano na finansowanie słabej jakości urządzeń w "Czystym Powietrzu". Teraz naprawiamy tę sytuację

– powiedział wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta.

18 marca 2024 r., w publikacji nowego regulaminu listy ZUM -  na liście ZUM znajdowały się łącznie 4192 pompy ciepła. Weryfikację urządzeń znajdujących się na liście prowadzi Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB). Od ogłoszenia nowych zasad IOŚ-PIB zweryfikował 657 wniosków, z czego pozytywnie 91, a odrzuconych zostało 566. Obecnie na weryfikację oczekują 102 wnioski. MKiŚ i NFOŚiGW obserwują i analizują na bieżąco proces wpisywania urządzeń na listę ZUM. Równolegle jesteśmy w dialogu z organizacjami branżowymi. Z zebranych informacji wynika, że do zakończenia okresu przejściowego, tj. do 13 czerwca 2024 r., w znacznej części przypadków firmy nie zdążą przedstawić badań umożliwiających pozostanie pomp ciepła na liście ZUM.

Wychodząc naprzeciw potrzebom branży, która zgłasza trudności z wystarczająco szybkim zrealizowaniem wymaganych badań pomp ciepła i dostarczeniem raportów w terminach gwarantujących im obecność na liście ZUM, MKiŚ wraz z NFOŚiGW zdecydowały o możliwości czasowego wprowadzania na listę ZUM pomp ciepła, które posiadają europejskie znaki jakości: EHPA Q, HP Keymark lub Eurovent

- powiedziała prezes NFOŚiGW Dorota Zawadzka-Stępniak.

Oznacza to, że firmy, które nie posiadają jeszcze badań dla pomp ciepła przeprowadzonych w akredytowanych laboratoriach w krajach UE lub EFTA, będą mogły składać wnioski o czasowy wpis na listę ZUM od 14 czerwca 2024 r., jeśli posiadają europejskie znaki jakości: EHPA Q, HP Keymark lub Eurovent. Na podstawie tych znaków jakości będzie można uzyskać czasowy wpis na listę – do 31.12.2024 r.

Jednym słowem, jedyne co w tym zakresie zmieniamy, to chwilowo rozszerzamy katalog dokumentów będących podstawą wpisu na listę ZUM o uznane europejskich znaków jakości. Docelowo wszyscy producenci i dystrybutorzy pomp ciepła muszą przedstawić badania z akredytowanego laboratorium w Unii Europejskiej lub krajów EFTA. To chwilowe rozwiązanie umożliwi wybór technologii do ogrzewania zgodnie z indywidualnymi preferencjami i potrzebami, a jednocześnie zapewni odpowiednią dostępność sprawdzonych i bezpiecznych pomp ciepła

- wyjaśniła Dorota Zawadzka-Stępniak.

Kontrole UOKiK

Jak podkreślił wiceminister Bolesta, równolegle do wprowadzanych zmian będą odbywać się kontrole zgodności pomp ciepła.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejmie działania w zakresie prowadzenia kontroli zgodności parametrów pomp ciepła, oferowanych na rynku z deklaracjami producentów. Pomoże to wyeliminować ze sprzedaży niskiej jakości urządzenia, które nie spełniają wymogów przepisów i nie dotrzymują deklarowanych parametrów pracy

- wskazał wiceminister.

Dotacja do audytów energetycznych

Decydując się na wymianę starego kopciucha na nowe źródło ciepła, na przykład pompę ciepła, powinniśmy jednocześnie zadbać, aby dom był odpowiednio docieplony. Zainstalowanie pompy ciepła w słabo docieplonym budynku może niestety skutkować wysokimi rachunkami za ciepło

- powiedział wiceminister Bolesta.

Dlatego osoby korzystające z programu "Czyste Powietrze" mogą otrzymać dotację na wykonanie audytu energetycznego w wysokości do 1,2 tysiąca złotych

- dodał.