Jaki jest stan naszej Planety? Co w największym stopniu potęguje kryzys? Jakie działania podjąć w obliczu potęgi kryzysu? Jak zwiększyć obywatelską odpowiedzialność za gospodarowanie? Jak zatrzymać wodę, której w Polsce jest tak mało? Jak gospodarować ekosystemami leśnymi, żeby utrzymać trwałość i ciągłość pełnionych przez nie funkcji? W jakim kierunku powinno zmieniać się rolnictwo, mając na względzie przewidywane uwarunkowania klimatyczne?
Zagadnienia te stanowiły temat referatów i naukowej debaty w SGGW w dniu 26 listopada 2019 r. podczas konferencji „Zmiany klimatu i jego następstwa”. Referaty wygłosili: prof. dr hab. Szymon Malinowski, dyrektor Instytutu Geofizyki, Zakład Fizyki Atmosfery Uniwersytetu Warszawskiego („Globalne ocieplenie: mechanizmy i perspektywy”); prof. dr hab. inż. Kazimierz Banasik, prorektor SGGW, Katedra Inżynierii Wodnej i Geologii Stosowanej SGGW i prof. dr hab. inż. Tomasz Okruszko, dyrektor Instytutu Inżynierii Środowiska SGGW („Problematyka wodna w świetle zmian klimatu”), prof. dr hab. Bogdan Brzeziecki, kierownik Katedry Hodowli Lasu SGGW („Następstwa zmian klimatu w ekosystemach leśnych”); dr. hab. Jerzy Kozyra, Zakład Biogospodarki i Analiz Systemowych, Instytut Uprawy i Nawożenia w Puławach IUNG-PIB („Następstwa zmiany klimatu w rolnictwie).
Konferencję otworzył prof. dr hab. Tomasz Borecki, dyrektor Instytutu Problemów Współczesnej Cywilizacji im. Marka Dietricha, były rektor SGGW. W działalności IPWC tematyka dotycząca klimatu i środowiska naturalnego zajmuje szczególną pozycję, o czym świadczy fakt, że konferencja „Zmiany klimatu i jego następstwa” była trzecią, jaką Instytut współorganizował w ostatnim czasie.
Rektor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, prof. dr hab. Wiesław Bielawski, dziękując organizatorom konferencji za podjęcie bardzo ważnego dla przyszłości naszej cywilizacji tematu, powiedział m.in.: „Tematyka dzisiejszego spotkania jest istotna nie tylko z naukowego punktu widzenia. To problem, który dotyka bezpośrednio każdego z nas, dlatego wszyscy zgodnie powinniśmy podjąć radykalne kroki zmierzające do zachowania równowagi w przyrodzie, to nasz moralny obowiązek. […] Pora zdać sobie sprawę, że rzeczywisty wpływ na skalę i charakter tych negatywnych zmian ma nasze destrukcyjne „wykorzystywanie” ziemi. A rosnące tempo tych przemian zmusza nas do podjęcia natychmiastowych działań”.
Znaczenie konferencji podkreśliła ranga przybyłych gości, wśród których byli: rektor Politechniki Warszawskiej, przewodniczący KRASP prof. dr hab. Jan Schmidt; rektor SGGW, wiceprzewodniczący KRASP prof. dr hab. Wiesław Bielawski; przewodniczący Komisji ds. Komunikacji i Odpowiedzialności Społecznej KRASP, b. rektor Uniwersytetu SWPS prof. dr hab. Andrzej Eliasz, przewodniczący Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. dr hab. Zbigniew Marciniak; rektorzy warszawskich uczelni poprzednich kadencji - prof. dr hab. Marek Krawczyk (Warszawski Uniwersytet Medyczny), prof. dr hab. inż. Alojzy Szymański (SGGW), prof. dr hab. inż. gen. Bogusław Smólski (WAT), sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu Małgorzata Golińska, prof. dr Jerzy Nitychoruk, rektor Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej; prof. dr hab. Zbigniew Kruszewski, rektor Szkoły Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku, dr Grzegorz Koc, prorektor Państwowej Uczelni Zawodowej im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie.
Prof. dr hab. Jan Schmidt, przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich podkreślił wielką wagę, jaką KRASP przywiązuje do dialogu ze społeczeństwem, czego wyrazem było m.in. powołanie Komisji ds. Komunikacji i Odpowiedzialności Społecznej oraz jej współpraca z Instytutem Problemów Współczesnej Cywilizacji w zakresie organizacji wydarzeń podejmujących ważne i często kontrowersyjne tematy. Konferencja „Zmiany klimatu i ich konsekwencje” wpisuje się w te działania, nawiązując do Apelu Prezydium KRASP z września 2019 r. do władz państwowych, samorządowych i wszystkich obywateli, a zwłaszcza wszystkich członków społeczności akademickiej o podjęcie pilnych, skutecznych działań w odpowiedzi na kryzys klimatyczny i środowiskowy.
Prof. dr hab. Andrzej Eliasz, przewodniczący Komisji ds. Komunikacji i Odpowiedzialności Społecznej KRASP zwrócił uwagę na potrzebę nowej jakości kontaktu ze społeczeństwem. Dialogu społecznego wymaga coraz więcej kwestii wzbudzających społeczne kontrowersje, nie tylko związanych z kryzysem klimatycznym, ale również GMO, stosowania szczepionek i wieloma innymi. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy eksperci są zgodni w swych ocenach, a zasadnicze spory toczą się między nimi a laikami. Problem jest poważny, ponieważ duża część społeczeństwa, w tym ludzi wykształconych ulega wpływom nierzetelnych przekazów. Zadaniem środowiska akademickiego jest, by na każdym poziomie edukacji uczyć selekcji i weryfikacji informacji, krytycznego myślenia i pojmowania świata w całej jego złożoności. Powinno także dążyć do tego, by wpływać na zmianę trybu życia studentów, ich rodzin i społeczeństwa oraz kształtować postawy obywatelskie, przygotowując do zmian, które będę wymagały ograniczeń finansowych w duchu solidarności i odpowiedzialności za innych.
Autorzy referatów podkreślili, że raporty, analizy ONZ i agencji Unii Europejskiej są jednoznaczne, co do powagi globalnego kryzysu. Naukowcy biją na alarm i apelują o podjęcie skutecznych działań, wskazując, że obecnie emitowane są miliardy dwutlenku węgla rocznie, na skalę niespotykaną od milionów lat. Nadprodukcja i nadmierne spożycie, wszechobecne marnotrawstwo, niewłaściwe gospodarowanie, bezrefleksyjne gromadzenie dóbr, potęgują efekt cieplarniany i kryzys środowiska. Zmierzamy do katastrofy, a to, co obecnie obserwujemy, to dopiero początek zmian w środowisku. Zagrożona jest ziemia, zagrożony jest człowiek, który nie radząc sobie z własnym zachowaniem i przyzwyczajeniami, sam stanowi największe zagrożenie. Podjęcie skutecznych działań utrudnia bardzo szybki przebieg zmian klimatycznych i środowiskowych, ich nieprzewidywalność, a także wciąż zbyt niska świadomość społeczna.
Podsumowując konferencję prof. T. Borecki podkreślił, że sytuacja, w jakiej znalazł się świat jest niezwykle trudna. Niektóre rejony, w tym basenu Morza Śródziemnego, które wydawały się być rajem, będą coraz bardziej pustynnieć, kraje niebogate, staną się biedne. Wielkim problemem jest skala uwalniania dwutlenku węgla oraz dramatycznie pogarszająca się sytuacja wodna na świecie, podczas gdy to woda w decydującym stopniu determinuje rozwój ludzkości. Zagrożone jest bezpieczeństwo żywnościowe ludności, której liczba każdego roku wzrasta o 80 milionów i osiągnie niedługo 8 miliardów. Zmiany dotykają też mocno ekosystemów leśnych. O ile potwierdzą się prognozy, ok. 2100 roku z polskiego krajobrazu zginą świerki i sosny, zastąpią je drzewa liściaste, w tym buki.
Do degradacji środowiska i problemów na naszej planecie przyczynił się człowiek, i to człowiek, poprzez swoje odpowiedzialne działanie, może tę sytuację poprawić. To, jak będzie świat wyglądał w przyszłości zależy od nas. Musimy to sobie uświadomić, zmienić sposób gospodarowania i styl życia.
Jak poinformował prof. Tomasz Borecki, treść wygłoszonych referatów, wystąpień oraz wyniki debaty eksperckiej zostaną w niedługim czasie opublikowane przez Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji im. Marka Dietricha.
(oprac. A. Żuchowska, Biuro Promocji)
Źródło Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie http://www.sggw.pl
