Technologie przyjazne środowisku i przeciwdziałające zmianom klimatu – relacja z wyjazdu studyjnego do gospodarstw demonstracyjnych w województwie zachodniopomorskim

11-09-2024

Prezentację dobrych praktyk stosowanych w gospodarstwach rolnych należących do Krajowej Sieci Gospodarstw Demonstracyjnych można uznać już za tradycyjną formę organizowania przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie współpracy pomiędzy gospodarstwami i innymi osobami zainteresowanymi Siecią. Co roku w wyjazdach studyjnych do gospodarstw należących do Sieci uczestniczą grupy osób, głównie koordynatorzy Sieci oraz rolnicy reprezentujący gospodarstwa demonstracyjne bądź zainteresowani prowadzeniem takiego gospodarstwa. W poprzednich latach odwiedzaliśmy gospodarstwa demonstracyjne kolejno w województwach: mazowieckim, warmińsko-mazurskim, świętokrzyskim, kujawsko-pomorskim i podkarpackim. W 2024 r. rozpoczęliśmy od województwa zachodniopomorskiego.

W dniach 26 – 29 sierpnia br. grupa rolników i doradców z różnych stron Polski gościła w gospodarstwach demonstracyjnych w okolicach Szczecina i Szczecinka. Grupie uczestników towarzyszyła Pani Małgorzata Piotrowska – Zastępca Dyrektora ZODR w Barzkowicach. Finansowanie wyjazdu, podobnie jak w poprzednich latach, zostało zapewnione przez CDR w Brwinowie w ramach operacji własnych SIR, a doboru gospodarstw, w których korzystaliśmy z pokazów, dokonała Koordynator Sieci z Zachodniopomorskiego ODR w Barzkowicach.

Pierwszym odwiedzanym gospodarstwem był Magiczny Zakątek w Tarnówku u p. Wiolety i Łukasza Sikory. W gospodarstwie tym, położonym na powierzchni zaledwie 2,5 ha p. Sikora pokazali, jak, dysponując maleńkim areałem, można znaleźć pozytywne cechy takiej sytuacji. Wieś położona niedaleko Szczecina, ale w ciszy i spokoju, jest miejscem chętnie odwiedzanym, dając ofertę agroturystyczną. Właściciele gospodarstwa uatrakcyjnili ją m.in. poprzez utrzymywanie różnych zwierząt, ciekawych i przyjaznych względem dzieci i dorosłych. Są tam alpaki, osły, konie, krowy, kozy, owce, króliki, kury, gęsi, kaczki i wiele innych. P. Sikora prowadzą animaloterapię głównie z chorymi dziećmi jak i osobami starszymi. Widoczna dbałość o detale, zarówno w wystroju gospodarstwa, jak i w przedstawianej ofercie zarówno dotyczącej spędzania tam czasu, jak i korzystania z produkowanych w systemie rolnictwa ekologicznego warzyw i owoców oraz wyrobów mleczarskich, składa się na sukces tego gospodarstwa i konkurencyjność względem innych. Takie gospodarstwo wywołuje refleksje typu „nie ma rzeczy niemożliwych” i jest inspiracją dla posiadaczy bardzo małych gospodarstw.

Kolejny z odwiedzanych rolników, p. Alfred Smolczyński, gospodaruje na ok. 620 ha, z czego ok. 400 ha stanowi dzierżawę od Wolińskiego Parku Narodowego. Są to głównie wyspy położone niezwykle malowniczo, w obrębie Starej Świny, objęte obszarem specjalnej ochrony ptaków „Delta Świny”. Na wyspach prowadzony jest kwaterowy wypas bydła mlecznego, a ten sposób użytkowania sprzyja utrzymaniu tamtejszych siedlisk przyrodniczych. Stanowi też atrakcję turystyczną, gdyż można te zwierzęta obserwować z pływających pomiędzy wyspami katamaranów. Na terenie gospodarstwa mieliśmy też okazję obserwować tereny gniazdowania wodniczki - niezwykle rzadko występującego już gatunku ptaków, przy czym około 25 procent całej światowej populacji wodniczki żyje w Polsce. Pozyskiwanie trzciny z przeznaczeniem na pokrycia dachowe jest w tym gospodarstwie tradycyjnym a zarazem podstawowym kierunkiem działalności i uzyskiwania dochodów.

Będąc w woj. zachodniopomorskim nie mogliśmy pominąć należącego do Krajowej Sieci Gospodarstw Demonstracyjnych, największego w kraju, ekologicznego a zarazem biodynamicznego gospodarstwa JUCHOWO FARM. Całość przedsięwzięcia należy do Fundacji im. Stanisława Karłowskiego. Uczestnicy wyjazdu studyjnego na początku zapoznani zostali ze strukturą całego przedsięwzięcia, a następnie skorzystaliśmy z pokazu zarówno obiektów służących produkcji rolniczej, jak i prowadzonego na terenie gospodarstwa Zakładu Aktywności Zawodowej.

Hodowla krów w Juchowie prowadzona jest zgodnie z zasadami dobrostanu i stanowi podstawę biodynamicznej produkcji rolnej. W gospodarstwie prowadzona jest hodowla 360 krów mlecznych 3 ras: Holsztyńsko-Fryzyjska (HF), Brown Swiss (BS) i polska czerwona. Zwierzęta zamieszkują w drewnianych oborach z wydzielonymi strefami dla boksów legowiskowych, posiadają strefę wybiegową połączoną ze stołem paszowym. Pastwiska położone są w pobliżu obór, zwierzęta mogą przebywać na wolnym powietrzu, niezależnie od pogody. Podczas wizyty studyjnej prowadzący podkreślali takie aspekty, jak dążenie do zamkniętego obiegu materii w produkcji, maksymalne ożywienie gleby, przestrzeganie kalendarza biodynamicznego, płodozmian na całej powierzchni gruntów ornych należących do gospodarstwa. Na uwagę zasługuje też sposób zagospodarowania przestrzeni należącej do gospodarstwa, na której mieszczą się też obiekty przeznaczone na różne rodzaje aktywności, w tym edukację i przetwórstwo. Zakład Aktywności Zawodowej daje pracę 50 osobom niepełnosprawnym z okolicznych miejscowości. Uczestnicy byli pod wrażeniem wielkości całego przedsięwzięcia i mogą skorzystać z tego wzoru zarówno w dużym przedsiębiorstwie, jak i wybierając cząstkowe rozwiązania.

Kolejny dzień wyjazdu studyjnego przyniósł zgoła inne doświadczenia, gospodarstwo w powiecie pyrzyckim należące do p. Patrycji i Łukasza Leśniewskich, używające nazwy „LEŚNIAK AGRO” imponuje przede wszystkim supernowoczesnym parkiem maszyn. Pan Łukasz w przekonywujący sposób wyjaśnił korzyści z zastosowania rolnictwa precyzyjnego, dające duże oszczędności w zużyciu środków do produkcji rolnej. Można było też zobaczyć wzorowo urządzony magazyn środków ochrony roślin. Imponujące jest to, że przy dość dużym areale – 290 ha – priorytetem jest nie tylko dochodowość, ale też względy środowiska i jakości produktu. Gospodarstwo posiada Certyfikat Global Gap - międzynarodowy znak poświadczający wysoką jakość produktów, stosuje technologie przyjazne środowisku - m.in. uprawy bezorkowe oraz produkcję integrowaną.

Wizyty w gospodarstwach o bardzo zróżnicowanej charakterystyce łączyła bardzo istotna wspólna cecha. Wszystkie gospodarstwa dysponowały dobrymi warunkami do przyjęcia grup szkoleniowych. Była zapewniona możliwość obserwowania zwierząt i wyposażenia gospodarstw, miejsce do wysłuchania prelekcji, dyskusji, spożycia posiłku, a przede wszystkim widoczna fachowość rolników i otwartość na współpracę z uczestnikami wyjazdu.