RDOŚ o wilkach

27-01-2025

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu w odpowiedzi na pismo skierowane w sprawie zagrożenia związane z obecnością wilków przekazała poniższe wyjaśnienia. Obecnie wilki zamieszkują praktycznie każdy większy kompleks leśny na terenie naszego województwa. Z uwagi na dużą zdolność migracji można je spotkać również poza zwartymi kompleksami leśnymi. Szczególnie młode osobniki opuszczają swoje grupy w poszukiwaniu partnerów i nowych terytoriów. Mogą pojawiać się okresowo także w obszarach mozaiki pól uprawnych i lasów. Temat sąsiedztwa z wilkami porusza opracowanie „Po sąsiedzku z wilkami dostępne bezpłatnie na stronie internetowej pod adresem: https://www.polskiwilk.org.pl/images/do_pobrania/Po%20sasiedzku%20z%20wilkami_2024_internet%20wiekszy.pdf

Sytuacji realnie zagrażających zdrowiu i życiu ludzi w Wielkopolsce nie odnotowano. Zdarzają się sytuacje, w których wilki podchodziły nocą pod zabudowania, jednak nie świadczy to o agresywnych intencjach wilka. Wilki często wykorzystują infrastrukturę drogową, leśne ścieżki i tym podobne. Wynika to z wygody i łatwości poruszania się po takich drogach.

Według zaleceń specjalistów interwencji wymagają sytuacje, kiedy wilk:

1. jest obserwowany przez kilka dni, w odległości poniżej 30 m od zamieszkałych budynków (zdarzenie powtarza się przez dłuższy czas).
2. wielokrotnie pozwala podejść do siebie na odległość poniżej 30 m.
3. wielokrotnie sam podchodzi do ludzi na odległość poniżej 30 m. Przejawia zainteresowanie ludźmi.
4. atakuje lub rani ludzi, nie będąc sprowokowanym.

Wyżej wymienione przypadki powinny być niezwłocznie zgłaszane bezpośrednio do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, który powinien podjąć adekwatne do skali zagrożenia działania lub do najbliższego komisariatu policji lub do straży gminnej, jeżeli taka formacja funkcjonuje na terenie gminy. Obowiązek ten wynika z zapisów ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym do zadań właściwych gminom należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym sprawy związane z utrzymaniem porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli.

W przypadku pośredniego zagrożenia istnieje możliwość uzyskania zezwolenia właściwego miejscowo regionalnego dyrektora ochrony środowiska na płoszenie i niepokojenie,  natomiast w przypadku realnego zagrożenia zezwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na zabicie zwierzęcia. W sytuacjach naprawdę pilnych (zagrożenie jest realne, udokumentowane i nie można czekać na uzyskanie zezwolenia w trybie zwykłym, tj. pisemnie) zezwolenie może zostać wydane w formie ustnej.

Natomiast do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu (Wydział Ochrony Gatunkowej i Zadrzewień) należy zgłaszać bez zbędnej zwłoki przypadki stwierdzonych szkód wyrządzonych przez wilki. Procedury o odszkodowania za szkody wyrządzane przez wyżej wymienione zwierzęta dostępne są pod adresem internetowym: https://www.gov.pl/web/rdos-poznan/szacowanie-szkod-wyrzadzonych-przez-zwierzeta-objete-ochrona-gatunkowa

Należy pamiętać o odpowiedzialności za zwierzęta hodowlane oraz gatunki dziko żyjące. Nasze zachowania oraz wypracowane metody minimalizacji potencjalnych sytuacji konfliktowych stwarzają możliwości bezpiecznej koegzystencji wilków i ludzi. Rozwiązania pozwalające ograniczyć konflikty są dostępne i należy je wykorzystywać. Hodowcy zwierząt w regionach najbardziej narażonych na ataki wilków mogą liczyć na oszacowanie szkody oraz pomoc i merytoryczne wsparcie w zakresie możliwości formalno-prawnych i technicznych zapobiegania przyszłym stratom. Należy pamiętać, że zgodnie z zapisem ustawy o ochronie zwierząt dotyczącym podstawowych obowiązków w utrzymywaniu zwierząt gospodarskich zobowiązuje właściciela zwierząt do zapewnienia im opieki i właściwych warunków bytowania. Na hodowcy spoczywa odpowiedzialność podjęcia stosownych środków zabezpieczających inwentarz.

Temat ochrony zwierząt hodowlanych przed wilkami porusza opracowanie „Poradnik ochrony zwierząt hodowlanych przed wilkami”, który jest nieodpłatnie dostępne na stronie internetowej: https://www.polskiwilk.org.pl/images/pliki/2020_Poradnik_och_zwierz_hod.pdf.

Ponadto RDOŚ informuję, że zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, właściciele lub użytkownicy nieruchomości mogą współdziałać z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, w zakresie sposobów zabezpieczania mienia przed szkodami powodowanymi przez wilki. Współdziałanie może obejmować na przykład zakup fladr (element odstraszający wyglądający jak jaskrawoczerwone chorągiewki lub girlandy, które są rozwieszane na lince wokół pastwisk lub ogrodzeń) i pastuchów elektrycznych do ochrony zwierząt i jest finansowane z budżetu właściwego miejscowo regionalnego dyrektora ochrony środowiska w ramach zawartych umów cywilnoprawnych.

Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska opracowała procedurę postępowania w sytuacjach konfliktowych  człowiek-wilk. Jest ona dostępna tutaj.

Opracowanie: Paweł Dopierała (wirleszno@wir.org.pl)