Ponad 80 mln zł dotacji dla Śląska na zakup autobusów napędzanych wodorem

Dofinansowane przez NFOŚiGW przedsięwzięcie o nazwie „Hydrogen GZM” będzie realizowane w ramach programu priorytetowego „Zielony Transport Publiczny”, do którego nabór był ogłoszony w październiku 2020 r. W ramach tej inwestycji Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia zaplanowała zakup 20 autobusów zasilanych paliwem wodorowym. Wszystkie autobusy mają być także dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, wyposażone w klimatyzację i system informacji pasażerskiej. 

– Program „Zielony Transport Publiczny” wspiera rozwój bezemisyjnego transportu publicznego w Polsce, a jego zasadniczym celem  jest obniżenie wykorzystania energii i paliw emisyjnych oraz upowszechnienie „zielonej” mobilności – podkreśla minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka.

–  Możliwość korzystania z ekologicznej komunikacji jest niezwykle istotna w gęsto zaludnionym i wysoko zurbanizowanym województwie śląskim, na terenach górniczych, gdzie kwestie ekologiczne mają szczególne znaczenie. Dotując zakup autobusów wodorowych, zmniejszamy emisję szkodliwych substancji i poprawiamy jakość życia w tym regionie, co jest jednym z zobowiązań naszego rządu  – zaznacza minister Michał Kurtyka.

Tabor zakupiony dzięki dotacji z NFOŚiGW w ramach upowszechniania w województwie śląskim transportu o napędzie wodorowym będzie obsługiwał w pierwszej kolejności połączenie metropolitalne między najważniejszymi ośrodkami i „generatorami” ruchu komunikacyjnego na terenie konurbacji. Intencją jest realizacja szybkiej i jednocześnie czystej ekologicznie komunikacji ponadlokalnej.

– W Polskiej Strategii Wodorowej – obok przemysłu i energetyki – transport został wskazany jako jeden z 3 kluczowych obszarów rozwoju. Tym większym optymizmem napawa dzisiejsze wydarzenie, wpisujące się w szereg kroków milowych na rzecz wodoryzacji gospodarki – dodał szef resortu klimatu i środowiska. 

Wartość  całkowita inwestycji realizowanej przez GZM to 110 700 000 zł, przy czym koszty kwalifikowane wynoszą 90 000 000 zł, a dotacja ze środków NFOŚiGW obejmie 90 proc. z nich, co stanowi kwotę 81 000 000 zł. Dofinansowanie obejmie zakup wspomnianych 20 autobusów wodorowych (kategorii M3 FCEV – Fuel Cell Electric Vehicle). Projekt przewiduje także przeszkolenie około 60 kierowców i mechaników w zakresie obsługi pojazdów bezemisyjnych. 

– Działania na rzecz rozwoju elektromobilności w Polsce stanowią jeden z priorytetów naszej instytucji – podkreśla prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Maciej Chorowski.  – Środki z programu „Zielony Transport Publiczny” przyczynią się do rozwoju komunikacji zbiorowej, są też perspektywiczną inwestycją w lepsze zdrowie i jakość życia Polaków. Transport wodorowy i szeroko rozumiana wodoryzacja gospodarki mogą być wielką szansą nie tylko na czyste powietrze, ale także na budowę przewag konkurencyjnych przedsiębiorstw, które zaoferują innowacyjne produkty i rozwiązania w tej technologii. Wodór to nisza, którą stale możemy z powodzeniem zagospodarować, a NFOŚiGW służy wiedzą, doświadczeniem i szeregiem narzędzi wspierający inwestycje w tym obszarze  – dodaje szef NFOŚiGW.

– Narodowy Fundusz stworzył stabilną, wieloletnią perspektywę finansowania elektromobilności. Do roku 2030 mamy do rozdysponowania na ten cel kwotę 4,7 mld złotych – zapewnia wiceprezes NFOŚiGW Artur Lorkowski. –  Systematycznie  rozwijamy dwa uzupełniające się programy „Mój elektryk”, skierowany do osób fizycznych i przedsiębiorców oraz priorytetowy - i dla nas, i dla samorządów - program „Zielony Transport Publiczny”. To mechanizm kluczowy dla transformacji komunikacji zbiorowej. Dlatego zachęcam do udziału w drugim trwającym do 20 grudnia naborze.  Z budżetem sięgającym 1,2 mld zł. odpowiada on na wyzwania i potrzeby w zakresie ograniczania stosowania paliw emisyjnych i rozwoju zielonej, inteligentnej mobilności  – dodaje zastępca prezesa NFOŚiGW.

Całe przedsięwzięcie w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii zostanie zrealizowane do 30 czerwca 2024 r. Efektem ekologicznym projektu będzie zmniejszenie emisji dwutlenku węgla (1 098,50879 Mg/rok)  i tlenków azotu (0,60894 Mg/rok) oraz ograniczenie emisji pyłów PM10, czyli o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów (0,002346 Mg/rok).

Infrastruktura związana z eksploatacją i obsługą techniczną autobusów napędzanych paliwem wodorowym ma natomiast pochodzić od dostawcy zewnętrznego. Działania przewidziane w projekcie „Hydrogen GZM” realizowane będą w oparciu o współpracę z koncernami energetycznymi, które zbudują stacje tankowania wodorem na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Zastosowanie wodoru w transporcie publicznym ma podwójne znacznie. Poza aspektem ekologicznym, chodzi o jego wydajność. Czas tankowania autobusów zasilanych ogniwami paliwowymi jest kilkukrotnie krótszy niż pojazdów bateryjnych, a na jednym tankowaniu mogą przejechać nawet dwa razy dłuższy dystans. Nie wymagają również tak rozbudowanej sieci ładowarek.

– Ma to kluczowe znaczenie dla nas jako jednego z największych organizatorów transportu w Polsce – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. – Na nasze ulice każdego dnia wyjeżdża około 1500 pojazdów i obsługuje około 7 tys. przystanków w 56 gminach. Ze względu na utrzymujące się wysokie koszty wdrożenia technologii wodorowej, jej upowszechnienie nie byłoby możliwe bez rządowych i europejskich programów dotacji. Dzięki temu wsparciu flota pojazdów na paliwa alternatywne stale się powiększa – zaznacza szef GZM.

Obecnie pod szyldem Zarządu Transportu Metropolitalnego jeździ ponad 200 pojazdów zasilanych paliwami alternatywnymi. GZM szacuje, że po zrealizowaniu zaplanowanych dostaw i przy uwzględnieniu tych planowanych, o których dofinansowanie ubiega się m.in. w ramach programu Polski Ład (235 autobusów hybrydowych i CNG), nawet co trzeci autobus wyjeżdżający na jej drogi może być napędzany paliwem niskoemisyjnym. A jeśli w tym zestawieniu uwzględnione zostaną również tramwaje i trolejbusy, to wówczas nawet co drugi.

Warto dodać, że dotacja do zakupu 20 autobusów wodorowych to już kolejne rządowe wsparcie dla komunikacji publicznej w aglomeracji śląskiej.  Wcześniej Ministerstwo Klimatu i Środowiska – w ramach realizacji „Programu dla Śląska” – dofinansowało ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zakup 43 zeroemisyjnych autobusów oraz stworzenie 34 punktów ładowania. Umowy w tej sprawie podpisane zostały 10 marca 2021 r. w Katowicach w obecności ministra klimatu i środowiska Michała Kurtyki i wiceministra Ireneusza Zyski, a także marszałka województwa śląskiego Jakuba Chełstowskiego i wicemarszałka Wojciecha Kałuży. Podstawę porozumień stanowiła realizacja programu „Gepard II Śląsk” zakładającego wdrażanie niskoemisyjnego transportu w lokalnych samorządach – w ramach „Programu dla Śląska”. Program ten stanowi część rządowej Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju oraz strategii „Zielone Śląskie 2030”. 

Na mocy wspomnianej umowy – w ramach projektu „Jedziemy na prąd – zakup autobusów elektrycznych i budowa infrastruktury ładowania na obszarze Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii” – NFOŚiGW przekazał GZM niemal 40 mln zł dotacji na zakup 32 „elektryków” do przewozu pasażerów i 27 punktów ładowania dla tych pojazdów. Przetarg w tej sprawie ma zostać rozstrzygnięty w ciągu kilku najbliższych tygodni. Beneficjentami były wówczas także Tyskie Linie Trolejbusowe w Tychach, Zakład Komunikacji Miejskiej w Zawierciu oraz Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach, które otrzymały dofinansowanie na tych samych warunkach (85 proc. dotacji) do zakupu pozostałych autobusów elektrycznych i stacji ładowania z wymienionej wyżej puli. Całe przedsięwzięcie o łącznej wartości ponad 138 mln zł uzyskało również wsparcie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (RPO).