Każdego roku w Polsce marnuje się co najmniej 9 mln ton żywności. Równo rok temu premier Beata Szydło zapowiedziała rozwiązanie tego problemu. Prace nad ustawą o przeciwdziałaniu temu zjawisku bardzo się przeciągają. Greenpeace Polska rozpoczyna akcję #NieMarnujemy, w której namawia polityków, aby przyjęli prawo, które skutecznie ograniczy wyrzucanie żywności i sprawi, że jedzenie trafi do potrzebujących.
Święta Wielkiejnocy to czas szczególny - to okres spotkań z bliskimi, czas religijnej zadumy, ale też okres, w którym marnowane jest szczególnie dużo żywności. Wszyscy jesteśmy zalewani promocjami i zachętami do kupowania więcej, niż naprawdę potrzebujemy. Jednocześnie w całej Polsce ok. 2,5 miliona osób żyje w skrajnym ubóstwie, a setki tysięcy nie mogą sobie pozwolić na codzienny, pełnowartościowy ciepły posiłek. Już rok temu, podczas wielkanocnego spotkania w Caritas Archidiecezji Krakowskiej premier Beata Szydło zapowiedziała przygotowanie ustawy, która sprawi, że pełnowartościowa, niesprzedana żywność z dużych sieci handlowych zamiast na śmietnik, trafi do najbardziej potrzebujących [1]. Niestety mimo tej deklaracji, po ponad roku ustawa nie weszła w życie a prace nad nią przeciągają się o kolejne miesiące.
- Marnowanie żywności jest sprzeczne z polską tradycją i kulturą. Mimo to co roku marnujemy ok. 9 milionów ton żywności. Stawia to nasz kraj na niechlubnym 5. miejscu w całej Unii Europejskiej. Rok temu premier Szydło złożyła deklarację rozwiązania tego problemu. Dała nadzieję potrzebującym oraz organizacjom zajmującym się pomocą ubogim, jednak na razie skończyło się na obietnicy. Dlatego apelujemy o jak najszybsze wprowadzenie w życie Ustawy o przeciwdziałaniu marnowania żywności - powiedział Robert Cyglicki, dyrektor Greenpeace Polska.
Problem społeczny i ekologiczny
Marnowanie żywności to poważny problem nie tylko społeczny, ale i ekologiczny. Coroczne wyrzucanie 9 milionów ton żywności oznacza zmarnowanie ponad 1,72 miliardów m3 wody, które zostały wykorzystane do jej produkcji. To tak, jakby każdy Polak codziennie przez rok wylewał 100 1,5-litrowych butelek wody. To również szkodliwe emisje do atmosfery, odpowiadające łącznym emisjom dwutlenku węgla wszystkich samochodów osobowych w Polsce przez rok - 22,77 mln ton CO2!
Niezbędne zmiany systemowe
Polska ma szansę dołączyć do europejskich liderów przeciwdziałania marnowaniu żywności. Dotychczas odpowiednie regulacje wprowadzone zostały we Włoszech, Francji, Czechach i Belgii. Jednym z rozwiązań, które można szybko wprowadzić już teraz, jest doprowadzenie do przyjęcia przez parlament prawa, które zobowiąże duże sklepy i sieci handlowe do przekazywania żywności organizacjom zajmującym się jej dystrybucją do najbardziej potrzebujących.
Aby było ono skuteczne organizacje pożytku publicznego potrzebują środków, które umożliwią im przekazywanie żywności dla najbardziej potrzebujących (np. niektóre produkty trzeba transportować samochodem chłodniczym, a nie wszystkie organizacje mogą sobie na to pozwolić). Licząc na szybkie przyjęcie ustawy przez Sejm i Senat RP, zwracamy uwagę na potrzebę rozważenia następujących zmian w dyskutowanym projekcie:
podwyższenie opłaty dla sprzedawców za wytwarzanie odpadów do 20 groszy/kg. Z kolei opłata dla sprzedawców przekazujących żywność do dalszej dystrybucji powinna wynosić 10 groszy/kg,
wprowadzenie zakazu wymuszania na dostawcach odbioru niesprzedanej żywności, tak aby sklepy sieciowe nie mogły przerzucać odpowiedzialności na dostawców.
Rozwiązania te umożliwią powstawanie realnych partnerstw pomiędzy organizacjami społecznymi a sklepami, które oprą się na prostym rachunku zysków i strat. Dzięki proponowanemu projektowi ustawy sklepy będą musiały zrewidować swoje polityki zakupowe oraz sposoby promocji oferowanych produktów, które na razie z roku na rok przyczyniały się do powiększania skali marnowania żywności. W konsekwencji wprowadzenia nowych przepisów więcej żywności trafi do osób potrzebujących.
Problemem marnowania żywności zajął się w tym tygodniu również Parlament Europejski, wzywając kraje członkowskie do ograniczenia marnowania żywności o 30% do 2025 roku i o 50% roku 2030. Greenpeace Polska wyraża poparcie dla działań na rzecz przygotowania Ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności i wychodzi z założenia, że jej przepisy powinny jak najszybciej wejść w życie w kształcie, który rzeczywiście będzie najkorzystniejszy dla osób potrzebujących. Jej głównymi celami powinno być realne zmniejszenie problemu marnowania żywności, nakarmienie biednych i pomoc potrzebującym oraz budowa kompetencji organizacji pozarządowych, które by mogły pomagać.
Strona #NieMarnujemy: www.niemarnujemy.pl
[1] https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/aktualnosci/premier-beata-szydlo-ograniczymy-marnowanie-zywnosci-w-polsce.html
Więcej informacji:
Marianna Hoszowska, Greenpeace Polska, marianna.hoszowska@greenpeace.org, 664 066 372
Maja Sztenke, Steinke Communications, maja@steinke.com.pl, 602 455 787
O Greenpeace:
Greenpeace to międzynarodowa organizacja pozarządowa, działająca na rzecz ochrony środowiska naturalnego. Organizacja koncentruje swoje działania na najbardziej istotnych, zarówno globalnych jak i lokalnych, zagrożeniach dla bioróżnorodności i środowiska. Aby zachować swoją niezależność, organizacja nie przyjmuje dotacji od rządów, partii politycznych i korporacji. Działania finansowane są dzięki wsparciu indywidualnych darczyńców. W Polsce Greenpeace działa od 2004 roku. Siedziba biura znajduje się w Warszawie.
www.greenpeace.pl | facebook.com/greenpeacepl | twitter.com/Greenpeace_PL
