Pakiet Fit for 55, strategia leśna, COP26 i ceny energii w Europie to główne tematy Rady ds. Środowiska (ENVI), w której uczestniczył wiceminister klimatu Adam Guibourge-Czetwertyński. Posiedzenie odbyło się 6 października 2021 r. w Luksemburgu.
Adam Guibourge-Czetwertyński, wiceminister klimatu, podkreślił, że w ocenie Polski przedstawione przez Komisję Europejską projekty nie są spójne z konkluzjami Rady Europejskiej z grudnia 2020 r.
W szczególności chodzi o zobowiązania KE do rozwiązania problemu nierównowagi pomiędzy liczbą uprawnień do emisji otrzymywanych przez państwa beneficjentów Funduszu Modernizacyjnego oraz instalacje na ich terenie, a rzeczywistymi emisjami z terytorium tych państw. Problem dotyczy zapewnienia zbyt małych dochodów, które są nierównoważne kosztom transformacji ponoszonym przez poszczególne państwa członkowskie i instalacje objęte EU ETS w tych państwach
– mówił wiceminister.
Jak zaznaczył wiceminister Guibourge-Czetwertyński, propozycje KE bardzo mocno akcentują ambicje i potrzebę ograniczania emisji we wszystkich sektorach, natomiast mniejszy nacisk w propozycjach został położony na mechanizmy wsparcia, które te ambicje miałyby realizować.
Polska wyraża dużą rezerwę wobec wprowadzenia systemu ETS dla transportu drogowego i budynków. Oprócz poważnych zastrzeżeń dotyczących efektywności wprowadzenia takiego rozwiązania, nasze bardzo duże obawy budzą koszty społeczne takiego rozwiązania
– powiedział.
Strategia leśna
Jak wskazał wiceminister klimatu i środowiska, strategia leśna odnosi się do kwestii dotyczących ochrony lasów starych i lasów pierwotnych, a także potrzeby zapewnienia zdrowych i odpornych lasów, spełniających wiele funkcji.
Musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy chcemy więcej produktów z drewna czy z plastiku. Czy chcemy produkcji z europejskiego drewna, czy wolimy je importować? Czy chcemy pomóc naszym lasom zaadoptować się do zmieniających się warunków klimatycznych czy pozwolimy na ustępowanie wielu gatunków drzew, pełniących w zbiorowiskach leśnych rolę gatunków fundamentalnych, upraszczanie i ujednolicanie struktury drzewostanów oraz zanik wielu cennych elementów różnorodności biologicznej?
– podkreśla wiceminister.
Idea podkreślania znaczenia lasów dla ochrony i wzmacniania bioróżnorodności jest oczywista i zasługuje na poparcie, jednak szczegółowe rozwiązania zaproponowane w Strategii leśnej nie stanowią dobrej podstawy dla zapewnienia wielofunkcyjnego charakteru lasów oraz nie sprzyjają prowadzeniu zrównoważonej gospodarki leśnej w Europie
– dodaje.
Przygotowania do COP26
Rada przyjęła konkluzje wyznaczające wspólne stanowisko UE na nadchodzącą konferencję klimatyczną COP26 w Glasgow. Podczas obrad wiceminister Adam Guibourge-Czetwertyński wskazał, że Unia powinna zajmować stanowisko, które przyczyni się do znalezienia globalnego konsensusu, m.in. w kwestii wspólnych ram czasowych, niezbędnych do przygotowania przyszłej perspektywy celów klimatycznych po 2030 r.
Jeśli naprawdę zależy nam na uzgodnieniu decyzji w sprawie wspólnych ram czasowych w Glasgow, powinniśmy wsłuchać się w stanowiska wszystkich Stron i zaproponować rozwiązanie kompromisowe, które zbuduje mosty zamiast pogłębiać okopy
– mówił.
Wiceminister zwrócił także uwagę, że cele polityki klimatycznej UE, przewidziane w Europejskim prawie o klimacie, są nie tylko prawnie wiążące i najbardziej ambitne na świcie, ale również powiązane z regularnym przeglądem globalnej ambicji w ramach Porozumienia paryskiego, co powinno stanowić wzór dla wszystkich Stron.
Ponadto, Rada przyjęła komunikat adaptacyjny UE, przedstawiający strategię działań na rzecz przystosowania się do zmian klimatu UE i jej państw członkowskich do 2050 r. Komunikat adaptacyjny, obok celów redukcji emisji na 2030 r., stanowi wkład UE w realizację Porozumienia paryskiego i w globalne wysiłki na rzecz ochrony klimatu.
Ceny energii w Europie
W trakcie Rady ENVI wiceminister wskazał także, że ceny energii rosną obecnie gwałtownie w całej UE i wywierają bezprecedensową presję zarówno na przedsiębiorstwa energetyczne, jak i obywateli.
Rekordowo wysokie ceny energii elektrycznej w Europie to efekt szeregu czynników: rosnących cen uprawnień ETS, niesprzyjających warunków pogodowych, bezprawnych praktyk dominującego dostawcy gazu do UE oraz zwiększonego popytu na zasoby związanego z ożywieniem gospodarczym po pandemii
– wylicza wiceminister Adam Guibourge-Czetwertyński.
Jak podkreślił wiceminister klimatu i środowiska, nie możemy pozwolić, aby jakikolwiek producent nadużywał swojej dominującej pozycji i używał dostaw gazu jako narzędzia politycznego nacisku.
Pomimo apeli o zwiększenie dostaw, m.in. ze strony MAE, istniejące gazociągi przez Ukrainę i Polskę pozostają w dużej mierze niewykorzystane. To samo dotyczy europejskich magazynów gazu należących do Gazpromu, które w połowie września były zapełnione jedynie w 1/4 średniego poziomu dla całej UE. Są to wyraźne oznaki manipulacji na rynku i zapowiedź tego, czego UE może oczekiwać w przyszłości. Komisja Europejska powinna właściwie badać i karać nieuczciwe praktyki rynkowe
– powiedział.
Obecny kryzys pokazuje również wyzwania, z jakimi będziemy się mierzyć w związku z elektryfikacją i zależnymi od warunków pogodowych odnawialnymi źródłami energii. Dlatego musimy zapewnić stabilne otoczenie regulacyjne, ułatwiające inwestycje we wszystkie technologie niezbędne do płynnego przejścia na niskoemisyjny system energetyczny: odnawialne źródła energii o nieregularnej charakterystyce pracy, źródła wytwarzania energii elektrycznej zarówno na potrzeby obciążenia podstawowego jak i elastyczne, tj. energia jądrowa i gaz, a także obiecujące rozwiązania w zakresie magazynowania energii
– dodał.
