Krynica-Zdrój i Rabka-Zdrój zbadają możliwość czerpania ciepła z wnętrza ziemi. Umożliwi to pilotaż w ramach nowej części programu „Polska Geotermia Plus”

Dotychczas na terenach uzdrowiskowych w Polsce nie wykorzystywano w celach ciepłowniczych i energetycznych geotermii, która stanowi jedno z najstabilniejszych i najwydajniejszych odnawialnych źródeł energii (OZE). Tę sytuację diametralnie może zmienić program pod nazwą „Wdrożenie geotermii niskotemperaturowej w gminach uzdrowiskowych – pilotaż na terenie gmin Krynica-Zdrój i Rabka-Zdrój”, będący rozszerzeniem i kontynuacją popularnego i zastosowanego już w wielu polskich samorządach programu „Polska Geotermia Plus”.  Nowy projekt ma na celu rozpoznanie i wykorzystanie warunków termicznych górotworu na potrzeby energetyczne w obszarach ochrony uzdrowiskowej. Innymi słowy, chodzi o geologiczne zbadanie, czy w Krynicy-Zdroju i Rabce-Zdroju możliwe będzie, bez przeszkód technicznych i zagrożeń środowiskowych, pozyskiwanie ciepła z wnętrza ziemi do ogrzewania domów i budynków użyteczności publicznej.  

–  Jesteśmy zainteresowani stałym rozwojem w różnych częściach naszego kraju geotermii, będącej czystym, ekologicznym i perspektywicznym źródłem energii odnawialnej – podkreśla Piotr Dziadzio, wiceminister klimatu i środowiska, Główny Geolog Kraju, pełnomocnik rządu ds. polityki surowcowej państwa. – Tym bardziej, że przyjęta przez rząd „Polityka energetyczna Polski do 2040 roku” przewiduje stopniowy wzrost znaczenia geotermii w ciepłownictwie systemowym.  Przeprowadzenie pilotażu na terenie gmin Krynica-Zdrój i Rabka-Zdrój pozwoli ukazać geotermię jako bezpieczne źródło pozyskiwania ciepła, odbywającego się bez szkody dla środowiska i bez zanieczyszczania podziemnych wód mineralnych w uzdrowiskach. Trzeba przy tym pamiętać, że zasoby geotermalne to nie tylko energia cieplna, lecz także wody mineralne, których wykorzystywanie w celach rekreacyjnych i zdrowotnych ma szczególne znaczenie właśnie w uzdrowiskach i miejscowościach turystycznych – dodaje wiceszef MKiŚ.

Główny Geolog Kraju wspomniał również, że geotermia niskotemperaturowa to nowoczesna technologia, która wykorzystuje ciepło zgromadzone w skałach w powierzchniowej części Ziemi na głębokości na ogół nie przekraczającej 300 m. Opiera się ona na działaniu gruntowych pomp ciepła, zapewniając energię dostępną przez 24 godziny na dobę, 365 dni w roku – jako stabilne źródło ciepła (i chłodu). Płytka geotermia jest łatwo dostępna, niskoemisyjna i świetnie nadająca się do ogrzewania (lub chłodzenia) rozmaitych obiektów.  Z uwagi na krótki czas zwrotu inwestycji oraz sprawdzone i przetestowane komponenty technologii, jest atrakcyjna ekonomicznie i nieobarczona dużym ryzykiem  finansowym. Dodatkową zaletą tego rodzaju geotermii jest także to, że można ją łączyć z innymi ekologicznymi źródłami energii (np. ogniwami fotowoltaicznymi czy turbinami wiatrowymi) oraz, że umożliwia magazynowania energii w gruncie. Wszystko te zalety sprawiają, że płytka geotermia niskotemperaturowa może być z powodzeniem rozwijana na szczególnie ochranianych terenach uzdrowiskowych. 

Uruchomiona obecnie część 2) programu priorytetowego „Polska Geotermia Plus” zakłada finansowe wsparcie przez NFOŚiGW dwojakiego rodzaju przedsięwzięć na terenie gmin Krynica-Zdrój i Rabka-Zdrój: przeprowadzenia prac technicznych i robót geologicznych związanych z rozpoznaniem i wykorzystaniem ciepła zmagazynowanego do głębokości  150 m, a także wykonania instalacji demonstracyjnych wykorzystujących ciepło z wnętrza ziemi wraz z przyłączami do odbiorców ciepła.  Dofinansowanie w formie bezzwrotnej dotacji obejmie 100 proc. kosztów kwalifikowanych projektu. Budżet na jego realizację ma wynieść do 6 mln zł. Za te pieniądze mają zostać wykonane  otwory wiertnicze i dwie innowacyjne instalacje pilotażowe oparte na otworowych wymiennikach ciepła umieszczonych w tych otworach, a ponadto sporządzone będą dwie dokumentacje geologiczne i dwa raporty z przeprowadzonych przedsięwzięć. Wypracowane rozwiązania docelowo mają służyć zwiększeniu wykorzystania energii geotermalnej z najpłytszej części Ziemi, redukcji emisji gazów i pyłów oraz wsparciu zrównoważonego rozwoju regionów uzdrowiskowych, cennych przyrodniczo i gospodarczo.  

– Od 2019 r. wdrażamy z sukcesem program „Polska Geotermia Plus”, którego celem jest zwiększenie wykorzystania zasobów geotermalnych w naszym kraju. Chcemy, aby jego nowa, pilotażowa część stała się dodatkowym impulsem w rozwoju i upowszechnianiu tego ekologicznie bezpiecznego, stabilnego i przyszłościowego źródła energii odnawialnej  – zaznacza Artur Michalski, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. – Musimy wykorzystać fakt, że potencjał związany z wykorzystaniem ciepła Ziemi, nie tylko wód termalnych jak to ma miejsce np. na Podhalu, powinno być wykorzystywane  w celach energetycznych. Rozszerzenie geotermii, w tym przypadku niskotemperaturowej, na gminy uzdrowiskowe będzie nie tylko kolejnym krokiem na rzecz rozwoju OZE i poprawy jakości powietrza w Polsce, ale także metodą umocnienia naszej niezależności i bezpieczeństwa energetycznego – podsumowuje wiceszef NFOŚiGW.  

Program „Wdrożenie geotermii niskotemperaturowej w gminach uzdrowiskowych – pilotaż na terenie gmin Krynica-Zdrój i Rabka-Zdrój” ma być realizowany w latach 2022-2027, przy czym podpisanie umów nastąpi do 31 grudnia 2024 r., a środki finansowe będą wydatkowane do 31 grudnia 2027 r. Powodzenie pilotażu w dwóch małopolskich kurortach, w tym wykazanie, że geotermia niskotemperaturowa nie wchodzi w konflikt z występowaniem wód leczniczych i mineralnych i nie stanowi dla nich zagrożenia, otworzy nowe perspektywy ekonomiczne i ekologiczne dla miejscowości o charakterze uzdrowiskowym. Będą one bowiem mogły bezpiecznie inwestować w wykorzystanie potencjału cieplnego Ziemi do czystego i relatywnie taniego ogrzewania budynków mieszkalnych, obiektów publicznych oraz bazy sanatoryjno-turystycznej. 

Zdjęcia: Ministerstwo Klimatu i Środowiska